İş kazaları, çalışma hayatında hem çalışanlar hem de işverenler için büyük önem taşır. Ancak çalışan sigortasız ise, iş kazası durumunda hakların korunması ve tazminat alınması oldukça karmaşık bir sürece dönüşebilir.
Bu noktada iş kazası avukatı devreye girer ve mağdurun haklarını en iyi şekilde savunmak için gerekli tüm hukuki süreçleri başlatır.
Sigortasız Çalışan ve İş Kazasının Hukuki Tanımı
Sigortasız Çalışan Kimdir?
Çalışanın SGK kaydının olmaması, yani resmi olarak sigortalı çalışmaması durumudur. Türkiye’de tüm işverenlerin çalışanlarını sigortalı yapma zorunluluğu vardır. Sigortasız çalışma kanunlara aykırıdır ve hem işveren hem de çalışan açısından riskler barındırır.
İş Kazası Nedir?
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda iş kazası şöyle tanımlanır:
- İşyerinde veya iş nedeniyle işçinin uğradığı ani ve dıştan bir etken sonucu oluşan kaza.
- İşe gidiş geliş sırasında meydana gelen kazalar da iş kazası sayılır.
Sigortasız Çalışanların İş Kazası Sonrası Hakları Nelerdir?
İşverenin Hukuki Sorumluluğu Devam Eder
Sigortasızlık, işverenin iş kazasında sorumluluğunu kaldırmaz. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almamış, işçiyi korumamışsa, hukuken kusurludur.
Maddi Tazminat Hakkı
Sigortasız çalışan iş kazasında ortaya çıkan sağlık giderleri, iş göremezlik süresince kaybedilen maaş, sürekli sakatlık durumunda gelir kaybı için maddi tazminat talep edebilir.
Manevi Tazminat Hakkı
Kazanın yol açtığı ruhsal çöküntü, üzüntü, acı gibi durumlar için manevi tazminat istenebilir.
İş Akdinin Haksız Feshi Durumu
İşveren kazadan sonra sigortasız çalışanı işten çıkarırsa, işten çıkarma tazminatı ve işe iade talepleri de gündeme gelir.
SGK İşlemleri
Kazanın SGK’ya bildirilmesi zorunludur. Sigortasız işçinin sonradan geriye dönük sigortalı yapılması mümkün olabilir.
Sigortasız İş Kazasında İş Kazası Avukatının Görevleri
Hukuki Durumu ve Olayı Değerlendirme
Kazanın nasıl gerçekleştiği, işverenin kusuru, sigortasızlık nedeniyle yaşanacak hukuki zorluklar avukat tarafından detaylı analiz edilir.
Delil Toplama ve Kanıt Hazırlama
- Kaza tutanakları
- Tanık beyanları
- İşyerindeki güvenlik önlemleri ve kayıtlar
- Tedavi ve hastane raporları
- İşverenin sigorta yapıp yapmadığına dair belgeler
Bu delillerle işverenin kusuru kanıtlanır, tazminat talepleri için güçlü dayanak oluşturulur.
SGK Süreçlerinin Yönetimi
Sigortasız işçinin iş kazası bildirimlerinin SGK’ya yapılması, primlerin geriye dönük yatırılması ve diğer resmi işlemler takip edilir.
İşverene Karşı Tazminat Davaları
Maddi, manevi tazminat, destekten yoksun kalma tazminatı ve iş akdinin haksız feshi nedeniyle açılacak davalar hazırlanır ve yürütülür.
Süreç Yönetimi ve Uzlaşma
Mahkeme süreçleri, arabuluculuk ve gerektiğinde temyiz aşamaları titizlikle takip edilir.
Sigortasız İş Kazasında Tazminat Türleri ve Hesaplama
Maddi Tazminatlar
- Tedavi masrafları
- İlaç giderleri
- İş göremezlik ödeneği (kazadan dolayı çalışılamayan süre boyunca ücret kaybı)
- Sürekli iş göremezlik varsa gelir kaybı
Manevi Tazminatlar
Kazanın yol açtığı psikolojik zararlar, acı ve ızdırap için maddi karşılık talep edilir.
Destekten Yoksun Kalma Tazminatı
Hayatını kaybeden işçinin yakınları, işçinin sağladığı maddi desteğin kaybı nedeniyle bu tazminatı talep edebilir.
Hukuki Süreç ve Zaman Aşımı
- İş kazası tazminat davalarında dava açma süresi 10 yıldır.
- Ancak hızlı hareket etmek önemlidir, çünkü delillerin kaybolması ve mağduriyetin artması söz konusudur.
- Avukat ile en erken zamanda görüşülmesi hak kaybını önler.
Sigortasız İş Kazası Sonrası Yapılması Gerekenler
Kazayı Yazılı Olarak İşverene Bildirin: Hem ileride hukuki süreçte delil olarak kullanılır, hem de işverenin SGK bildirim yükümlülüğünü yerine getirmesi için gereklidir.
Hastaneye Giderek Tedavi Olun: Sağlık raporları tazminat taleplerinde çok önemlidir.
Kazayla İlgili Belgeleri Saklayın: Kaza tutanakları, tanık isimleri, fotoğraflar, raporlar vb.
Uzman İş Kazası Avukatına Başvurun: Sürecin doğru yönetilmesi, hak kaybının önlenmesi için şarttır.
Sigortasız Çalışanların İş Kazası Nedeniyle Hangi Hakları Kaybettiği Doğru mu?
Sigortasızlık, sosyal güvenlik haklarından yararlanmayı zorlaştırır. Ancak iş kazası tazminatında bu durum hak kaybı anlamına gelmez. İşverenin sorumluluğu devam eder ve avukat aracılığıyla maddi-manevi tazminat alınabilir. Ayrıca, SGK’ya geriye dönük başvuru yapılması mümkün olabilir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
S: Sigortasız işçi iş kazası tazminatı alabilir mi?
C: Evet, işveren kusurluysa maddi ve manevi tazminat talep edebilirsiniz.
S: İşveren kazayı SGK’ya bildirmezse ne olur?
C: Bu durum işverenin yasal yükümlülüğünü ihlalidir, avukatınız hukuki işlem başlatır.
S: İş kazası tazminat davası ne kadar sürer?
C: Davanın karmaşıklığına göre değişir; ortalama 6 ay ile 2 yıl arasında sürebilir.
S: Sigortasız işçi nasıl SGK’dan yararlanabilir?
C: İş kazası sonrası geriye dönük sigorta yapılması ve tazminat talebi mümkündür.